Tweede Voortgangsrapportage 2023

Stedelijke ontwikkeling

Programmanummer

 

6

Commissie

 

Stedelijke Ontwikkeling

Portefeuille(s)

 

Wonen, Bouwen & Welzijn

Bestuur, Veiligheid, Handhaving & Regio

Energie, Werk, Inkomen & Cultuur

De missie van het programma Stedelijke ontwikkeling luidt:
De gemeente Leiden staat voor een optimale ruimtelijke ontwikkeling van de beschikbare, schaarse ruimte van stad en regio die gericht is op een kwalitatief hoogwaardige woon-, werk- en leefomgeving.

Stand van zaken bij Voortgangsrapportage

Het programma Stedelijke Ontwikkeling bestaat uit 18 prestaties. Hiervan krijgen 17 prestaties een groen stoplicht. De prestaties met een oranje stoplicht worden toegelicht in deze voortgangsrapportage. Bij een enkele prestatie is een nadere toelichting opgenomen omdat eerder is toegezegd aan de raadscommissie SO dat hierover in de voortgangsrapportage gerapporteerd zou worden.

  • Evaluatie Leids woonbeleid - Er zijn (landelijk) verschillende ontwikkelingen die het wonen raken. Dit is reden om het huidige Leidse woonbeleid te evalueren en te kijken naar de effecten hiervan. Om het geactualiseerde beleid goed te laten aansluiten op de aangekondigde nieuwe wetgevingen en lopende ontwikkelingen, wordt 2023 benut voor evaluatie en uitwerken van nieuwe beleidsvoorstellen. Verwacht wordt dat het nieuwe woonbeleid in de eerste helft van 2024 wordt vastgesteld. Door de val van het kabinet zijn planningen rondom het vaststellen van nieuwe wetgeving, en daarmee ook rondom nieuw beleid, echter onzeker.
  • Huurteam - De pilot met het huurteam is succesvol gebleken. Gedurende de pilot zijn reeds middelen begroot om de samenwerking met het huurteamvoort te zetten. Er is nu budget tot en met 2025. Evaluatie vindt plaats zodra de gehele opdracht is afgerond en de eindrapportage beschikbaar is. De uitkomsten van de evaluatie zullen dienen om te bepalen op welke wijze vervolg wordt gegeven aan de pilot.
  • Regionale woonagenda en woonruimteverdeling - Op 28 juni zijn de Regionale Woonagenda en de regionale Huisvestingsverordening vastgesteld. De Woondeal Holland Rijnland is in maart door partijen ondertekend. In de vastgestelde Regionale Woonagenda staat een afspraak over de toevoeging van 36 woonwagens met een onderverdeling van 12-12-12 per subregio. Hierop volgt de subregionale afstemming over de 12 te zoeken locaties in de Leidse regio.
  • Energietransitie en de val van het kabinet - De doelen met betrekking tot de klimaatcrisis zijn met de Klimaatwet vastgelegd. Daarnaast moet Nederland ook voldoen aan de Europese verplichtingen. Het Kabinet Rutte IV werkte aan snelle aanpassingen van beleid en doorgang van regelingen. In september wordt duidelijk of de val van het Kabinet invloed heeft op de behandeling van twee belangrijke wetgevingstrajecten in de TK, namelijk de Wet Collectieve warmtevoorziening en de Wet gemeentelijke Instrumenten warmtetransitie. Vertraging van de behandeling zal waarschijnlijk ook doorwerken op bijvoorbeeld wijkuitvoeringsplannen als in Waardeiland, Meerburg en Leiden Zuidwest.
  • Burgerberaad energietransitie - Op 8 juni 2023 heeft de gemeenteraad van Leiden besloten tot het organiseren van een burgerberaad over de energietransitie. Het burgerberaad vindt plaats van september tot december en wordt afgesloten met een voorstel aan het college die dit vervolgens met advies voor legt aan de raad.
  • Vaststelling isolatieoffensief - In mei 2023 is het Leids isolatieoffensief vastgesteld. Met middelen vanuit het Nationaal Isolatieprogramma worden particuliere woningeigenaren aangespoord hun woningen verder te verduurzamen door middel van isolatie. Leidenaren met een laag inkomen worden hierin extra (financieel) ontzorgd. In augustus 2023 heeft de Raad van State bepaald dat bij alle isolatie maatregelen eerst gedegen onderzoek moet worden gedaan naar eventuele beschermde diersoorten. Deze uitspraak heeft impact op de vaart waarmee woningen in Leiden verduurzaamd kunnen worden.
  • Subsidie lokale energie-initiatieven - In de eerste aanvraagronde van 2023 zijn acht van de negen aanvragen gehonoreerd. Zo heeft Portaal subsidie ontvangen om te experimenteren met participatie bij verduurzaming van appartementencomplexen en heeft het Leids Steunpunt Migranten opnieuw subsidie gekregen om mensen met een migratieachtergrond beter te betrekken bij de energietransitie. In september volgt de 2e aanvraagronde voor subsidie.

Doelenbomen

Beleidsterrein 6A Ruimtelijke planvorming en plantoetsing

Doel

Prestatie

 

6A1 Toedelen van ruimte

6A1.1 Opstellen kaderstellende visies voor de ruimtelijke ontwikkeling van regio, stad en stadsgebieden

 

6A1.2 Stimuleren ruimtelijke initiatieven en ruimtelijke kwaliteit

 

6A1.3 Opstellen en actualiseren ruimtelijk instrumentarium

 

6A1.4 Implementatie Omgevingswet

 

6A2 Ruimtelijke kwaliteit van de bebouwde ruimte

6A2.1 Behandelen verzoeken om omgevingsvergunningen

 

6A2.2 Het voeren van vooroverleg

 

6A3 Veilig bouwen en veilig gebruiken van bebouwde ruimte

6A3.1 Toezicht en handhaving op veilig bouwen en gebruiken

 

Toelichting doelenboom Beleidsterrein 6A Ruimtelijke planvorming en plantoetsing

Er zijn geen afwijkingen ten opzichte van de begroting.

Beleidsterrein 6B Gemeentelijk vastgoed

Doel

Prestatie

 

6B1 Optimale exploitatie van gemeentelijk vastgoed

6B1.1 Voeren van een erfpachtbedrijf

 

6B1.2 Opstellen Meerjaren Perspectief Grondexploitaties en Vermogensbeheer grondexploitaties

 

6B1.3 Exploiteren van gemeentelijke gebouwen

 

Toelichting doelenboom Beleidsterrein 6B Gemeentelijk vastgoed

Alle prestaties krijgen een groen stoplicht, er zijn er geen afwijkingen ten opzichte van de begroting. Omdat is toegezegd dat over de voortgang van het beleidskader vastgoed (BKV) wordt gerapporteerd via de planning en control cyclus, volgt hieronder aanvullende informatie over prestatie 6B1.3.

6B1.3 Exploiteren van gemeentelijke gebouwen

De huurprijzen worden jaarlijks geïndexeerd volgens de standaard indexering die door het Centraal Bureau voor Statistiek wordt bepaald. Omdat de indexering op dit moment erg hoog is, is besloten om voor alle huurders een aangepaste indexering toe te passen. Met de matiging van de indexering van de huur wordt geprobeerd de financiële gevolgen van de hoge inflatie te verzachten. De huurders die beleidsmatig worden ondersteund, krijgen een indexering die gelijk is aan de indexering van de subsidie zodat ze niet worden geconfronteerd met een grote huurstijging. Voor de huurders die niet beleidsmatig worden ondersteund is gekozen voor een andere indexeringsmethode (de SA20 index) die veel lager is dan standaard indexering. Door in tijden van nood onze (maatschappelijke) partners te steunen, zet het college zich in om de sociaalmaatschappelijke infrastructuur zo aantrekkelijk mogelijk te houden. In de begroting is rekening gehouden met een stijging van de huren van 3,1 % (standaard indexering). Het verschil wordt volgens de gebruikelijke methode geboekt op een stelpost binnen de vastgoedexploitatie waar alle mee- en tegenvallers op worden geboekt.

Beleidsterrein 6C Wonen

Doel

Prestatie

 

6C1 Hogere kwaliteit en toename van de woningvoorraad

6C1.1 Woonvisie Leiden 2020-2030 en uitvoeringsagenda wonen

 

6C1.2 Uitvoering prestatieafspraken 2020-2025

 

6C1.3 Regionale woonvisie en woonruimteverdeling

 

6C1.4 (Laten) uitvoeren van projecten (inclusief studentenhuisvesting)

 

6C2 Opheffen illegale huisvesting

6C2.1 Toezien en handhaven op onrechtmatige bewoning

 

Toelichting doelenboom Beleidsterrein 6C Wonen

6C1.3 Regionale woonvisie en woonruimteverdeling

Deze prestatie krijgt een groen stoplicht. Eén van de onderliggende thema's Verkamering en woningmarktregulering krijgt een oranje stoplicht en wordt hieronder nader toegelicht.

Verkamering en woningmarktregulering

In de begroting 2023 staat dat begin 2023 een voorstel wordt gedaan voor een samenhangend pakket van woningmarktregulerende maatregelen. Het gaat hierbij om regels over verkamering, goed verhuurderschap en opkoopbescherming. Bij de eerste voortgangsrapportage is aangegeven dat voor het opstellen van dit beleid landelijke wetgeving nodig is: de nieuwe Wet goed verhuurderschap is per 1 juli 2023 van kracht. De wijziging van de Huisvestingswet is geaccordeerd door de Tweede Kamer. In september wordt duidelijk of de Eerste Kamer het wetsvoorstel, gezien de val van het kabinet, controversieel verklaart. Er ligt nu een pakket aan woningmarktregulerende maatregelen klaar die tijdens twee participatie bijeenkomsten met stakeholders zijn bediscussieerd. Na het zomerreces start het proces van bestuurlijke besluitvorming. Geplande datum van inwerkingtreding is 1 januari 2024.

6C1.4 (Laten) uitvoeren van projecten (inclusief studentenhuisvesting)

Deze prestatie omvat 14 projecten die qua omvang het grootste zijn en het meeste bijdragen aan de woningbouwopgave in de komende tien jaar. De prestatie krijgt een oranje stoplicht omdat vijf onderliggende projecten een oranje of rood stoplicht hebben. De projecten met een oranje of rood stoplicht worden hieronder toegelicht. Voor de projecten met een groen stoplicht geldt weliswaar dat de voortgang vooralsnog binnen de bij eerdere voortgangsrapportages gedeelde planning blijft, maar ook bij deze projecten blijft de situatie als gevolg van verslechterde marktomstandigheden precair. Voor een aantal van deze projecten zijn de RO-procedures inmiddels afgerond en werkt de ontwikkelaar toe naar een definitieve gunning van de bouw aan een aannemer. De kans bestaat dat daarbij blijkt dat de aanneemsom hoger is dan eerder aangenomen, en dat het project daardoor niet langer uitvoerbaar is. Voor die situatie wil het college een hulplijn bieden. Meer informatie daarover is te vinden in de Programmabegroting 2024.

1. Lammenschansdriehoek (vh Lammenschanspark)

Groen stoplicht.

2. Stationsgebied

Groen stoplicht.

3. De Zwijger

Groen stoplicht.

4. Entreegebied LBSP

Dit project krijgt een oranje stoplicht. De grondexploitatie wordt naar verwachting in Q4 voorgelegd aan de raad. Dit vanwege vertraging met de waardebepaling (taxatie) van het bouwplan. De studentenwoningen en start bouw van het derde gebouw met stafwoningen loopt wel volgens planning.

5. Westerpoort

Dit project krijgt een oranje stoplicht. In de afgelopen periode zijn aanvullende onderzoeken gestart om antwoorden te vinden op een drietal vraagstukken (stikstof, verkeer en haalbaarheid). Deze onderzoeken worden i.s.m. derden uitgevoerd en hebben een langere doorlooptijd dan verwacht, hierdoor zijn deze nog niet in Q2 2023 afgerond. Naar verwachting kunnen de onderzoeken betreffende stikstof en haalbaarheid in het najaar 2023 worden afgerond. Afronding van het verkeersonderzoek naar het bereikbaarheidsvraagstuk in Stadsentree Leiden West (dat i.h.k.v. het programma Autoluwe Binnenstad wordt uitgevoerd) wordt in de loop 2024 verwacht. Voor het project Westerpoort zal in het komende najaar op basis van de eerste tussenresultaten uit het verkeersonderzoek en de adviezen uit de andere twee onderzoeken worden bepaald in hoeverre een spoedige afronding van de definitiefase middels een kaderbesluit mogelijk is vooruitlopend op de afronding van het stadsbrede verkeersonderzoek.

6. Vondelkwartier

Dit project krijgt een oranje stoplicht. Vanwege de gewijzigde marktomstandigheden onderzoekt de ontwikkelaar van deelproject Vondel en De Zwaan samen met de gemeente of een programmawijziging weer tot een haalbaar project leidt. 

7. Energiepark

Dit project krijgt een oranje stoplicht. Het sluiten van de samenwerkingsovereenkomst tussen gemeente, marktpartijen en het zogenaamde Participatieplatform kost meer tijd omdat dit een nieuwe vorm van participatie betreft die een zorgvuldige voorbereiding vraagt. Hierdoor is deze overeenkomst niet in 2023 afgesloten.

8. Werninkterrein

Dit project krijgt een rood stoplicht. In de afgelopen maanden is er hard gewerkt om met ABB overeenstemming te bereiken over de ontwikkeling van het Werninkterrein en hiervoor een anterieure
overeenkomst te sluiten op basis van de vastgestelde gebiedsvisie en het ontwerpbestemmingsplan. Op basis van de kaders uit de gebiedsvisie en het ontwerpbestemmingsplan is er maximale inzet gepleegd om tot een haalbare ontwikkeling en overeenstemming met de ontwikkelaar te komen.

Helaas kon er geen overeenstemming worden bereikt met projectontwikkelaar ABB en daardoor kon er geen anterieure overeenkomst gesloten worden op basis van de vastgestelde gebiedsvisie en het ontwerpbestemmingsplan. Dit betekent dat het bestemmingsplan voor nu niet aan de gemeenteraad ter vaststelling kon worden voorgelegd en er dus niet op korte termijn wordt begonnen met de bouw.

De stagnatie van grote bouwplannen gaf aanleiding voor het college om de gemeenteraad voor te stellen middelen vrij te maken voor een gemeentelijke impulsregeling. Als dekking voor deze middelen wordt o.a. voorgesteld de gereserveerde middelen voor Wernink in te zetten. Dit betekent dat een doorstart van het woningbouwproject op korte termijn niet aan de orde is en we een periode van herbezinning in gaan.

9. LEAD

Groen stoplicht.

10. Groenoord fase 2

Groen stoplicht.

11. Telderskade e.o.

Groen stoplicht.

12. Veilingterrein

Dit project krijgt weer een groen stoplicht. Om te kunnen beoordelen of dit een haalbaar project zou kunnen worden, is onder andere analyse en onderzoek nodig van de ruimtelijke kaders ten behoeve van een nieuw bestemmingsplan. Ook is het de vraag onder welke voorwaarden extra verkeer kan worden afgewikkeld via de Lammenschansweg. Onderzoek daarnaar wordt onder de vlag van het mobiliteitsproject Herinrichting Lammenschansweg uitgevoerd in 2023.

13. Plesmanlaan 100 / Jacobs

Dit project krijgt weer een groen stoplicht. Gemeente en initiatiefnemer Urban Interest hebben in het tweede kwartaal van dit jaar de gesprekken over de anterieure en erfpachtovereenkomst afgerond. Eind juni 2023 heeft de ontwikkelaar de overeenkomst getekend. Na een besluit van het college is de overeenkomst in het kader van het Didam-arrest op 6 juli 2023 gepubliceerd en heeft de gemeente de overeenkomst in augustus getekend. Door de getekende overeenkomst heeft het college op 27 juni ingestemd met het in procedure brengen van het bestemmingsplan Plesmanlaan100. Dit houdt in dat de ontwerp-omgevingsvergunning en het ontwerp-bestemmingsplan op basis van het coördinatiebesluit van juni 2021 tegelijk ter visie worden gelegd gedurende een periode van 6 weken. De publicatie van de stukken heeft wegens het zomerreces op 18 augustus 2023 plaatsgevonden.

Met de getekende overeenkomst kan ook het kaderbesluit voor de herinrichting van de openbare ruimte verder worden voorbereid en ter besluitvorming aan de raad worden aangeboden, waarna de raad het bestemmingsplan kan behandelen.

14. Meerburg

Groen stoplicht.

Beleidsterrein 6D Energietransitie

6D1 Klimaatneutrale gebouwde omgeving in 2050

6D1.1 Meer energie besparen

 

6D1.2 Meer duurzame opwekking energie

 

6D1.3 Realisatie aardgasvrije stad

 

Toelichting doelenboom Beleidsterrein 6D Energietransitie

Er zijn er geen afwijkingen ten opzichte van de begroting.