3.10.1 Stand van zaken bij Voortgangsrapportage

Beleidsterrein Arbeidsparticipatie

Inburgering
In het najaar van 2025 stelt het college een nieuwe versie van de beleidsregels inburgering vast. De beleidsregels zijn geschreven in meer duidelijke taal en geven richting aan hoe de gemeente omgaat met afwezigheid en verlengingen van het inburgeringstraject.

Basisvaardigheden
In het begin van 2025 is het beleidsplan ‘Basisvaardigheden in Holland Rijnland 2025-2028’ (RV 25.0004) vastgesteld. Eind 2025 wordt de lokale invulling van dit beleid door het college vastgesteld.

DZB Leiden
De activiteiten die DZB in 2025 uitvoert zijn voor een groot deel beschreven in het beleidsplan ‘Werk en Participatie 2024-2028) (RV 24.0088). DZB heeft in juni 2025 een tussenevaluatie van de Toekomstvisie DZB 2030 geschreven (Z/25/3824014). Hierin is beschreven dat DZB wendbaar is. Ook heeft DZB zich in de afgelopen jaren aangepast aan veranderingen in de maatschappij, de arbeidsmarkt en het beleid. DZB heeft in de aanpak de oorspronkelijke visie behouden. De aanpak is aangepast op basis van praktijkervaringen. Er is rekening gehouden met de wensen en bedenkingen van de raad (RV 20.0151).

Met het bekendmaken van de meicirculaire is er meer duidelijk geworden over de hoogte van de (extra) rijksbudgetten die de werkontwikkelbedrijven kunnen krijgen. Het rijk stelt de komende tien jaar extra middelen beschikbaar. Dit is bedoeld voor het toekomstbestendig maken van de (infrastructuur van) werkontwikkelbedrijven. We noemen dit het impulsbudget.

Asielzoekers en werk
De gemeente Leiden start na de zomer met een pilot die twee jaar duurt. Het doel is om AZC-bewoners te begeleiden naar werk. We werken hiervoor samen met het COA en met DZB. Het COA selecteert kandidaten die gemotiveerd zijn om te werken. DZB voert het project uit en heeft hierop de regie. Er is een werkgeversadviseur vanuit DZB betrokken die de begeleiding uitvoert. Ook organiseert deze medewerker activiteiten voor zowel de bewoners als de werkgevers. Na de zomer wordt de raad via een wethoudersbrief geïnformeerd over de pilot.

Banenmarkt voor Nieuwkomers: kansen voor iedereen
In maart 2025 is er binnen het Werkgeversservicepunt Holland Rijnland een speciaal team opgericht. Dit is het Team Anderstalige Statushouders en Asielzoekers (ASA). Dit team heeft een expertise op het begeleiden van nieuwkomers. In juni 2025 bezochten meer dan tweehonderd statushouders en asielzoekers de banenmarkt Nieuwkomers. Dit was de eerste banenmarkt speciaal voor statushouders en asielzoekers in onze regio. Het doel voor de bezoekers is om een volgende stap richting de arbeidsmarkt te kunnen zetten. Het Werkgeversservicepunt Holland Rijnland heeft een module waarmee de resultaten uit de banenmarkt worden bijgehouden. Hieruit blijkt dat er op de banenmarkt 159 vervolgacties zijn geregistreerd.

Arbeidsmarktregio
In de arbeidsmarktregio gaan we vanaf de zomer van start met het werkcentrum Holland Rijnland. In het werkcentrum kunnen alle inwoners met vragen over werk of (om)scholing terecht. Het werkcentrum is elke dag open en heeft verschillende locaties in Leiden, Alphen aan den Rijn, Lisse en Katwijk. Het Werkcentrum is vanaf 1 juli ook online bereikbaar. De eerste stappen zijn gezet om een meerjarenagenda voor de arbeidsmarktregio op te stellen. Dit zal uiteindelijk leiden tot extra impulsen die vraag en aanbod in de arbeidsmarktregio nog beter bij elkaar kunnen brengen. Dit willen we graag doen voor de cruciale sectoren. Daarbij is er extra aandacht voor de groepen die minder makkelijk zonder hulp werk vinden. We zoeken nadrukkelijk de verbinding met de inzet van Human Capital vanuit het economisch domein. Dit doen we zowel binnen Holland Rijnland als in de Economic Board Zuid Holland.

Sleutelpas
Het is belangrijk dat alle inwoners mee kunnen doen aan het moois dat de stad en de regio te bieden heeft. De Sleutelpas zorgt ervoor dat inwoners activiteiten in de stad kunnen doen, ongeacht hun inkomen. Het gaat om allerlei activiteiten op het gebied van sport, cultuur en ontspanning. De voorbereiding voor de invoering van de Sleutelpas is de afgelopen tijd voortvarend opgepakt. De Sleutelpas wordt ingevoerd per 1 januari 2026. Samen met een gespecialiseerd extern bureau is er communicatiemateriaal gemaakt. Ook is er een meedenksessie georganiseerd, zodat inwoners konden meepraten over de pas. De samenwerking met Leiderdorp hierin is nu officieel. Dit is gedaan door een extra afspraak te ondertekenen in de dienstverleningsovereenkomst Werk & Inkomen Leiden-Leiderdorp.

Beleidsterrein Maatschappelijke participatie en ondersteuning minima

Campagne Rondkomen
In de week van 5 oktober is de ‘week tegen armoede’. In deze week zal de campagne Rondkomen van start gaan binnen de gemeente. De campagne bestaat uit fysieke uitingen en digitale boodschappen die verspreid worden door de stad. De jongerenraad heeft het advies gegeven om een poster specifiek voor de jongerendoelgroep op te nemen in de campagne. Hier hebben we gehoor aan gegeven. Inwoners worden via de verschillende manieren van communiceren doorverwezen naar de website van de campagne. Op deze website wordt de brede ondersteuning die de gemeente biedt op een heldere manier weergegeven.

Pilot mijden mondzorg
In het vierde kwartaal van 2025 start de gemeente met het ‘Project voorkoming mijding mondzorg’. Het project heeft als doel om meer mensen met een laag inkomen te ondersteunen hun tandartskosten te betalen. Daarnaast willen we in kaart te brengen welke inwoners op dit moment nog geen gebruik maken van de aangeboden voorzieningen, of die hier nog geen gebruik van maken. Ook willen we inzetten op preventie en voorlichting.

Loketten in de wijk
Vanaf september 2025 gaan de loketten in de wijk van start. Dit staat beschreven in het Uitvoeringsplan Armoedebeleid 2024-2026 ‘Samen Sterker’. Het ‘Goede Buur Spreekuur’ van Incluzio en het ‘Papier & Geld spreekuur’ van Schuldhulpmaatje gaan hierbij een intensievere samenwerking aan. Door hun spreekuren tegelijk en op dezelfde locatie te laten plaatsvinden wordt van elkaars expertise gebruik gemaakt en wordt de inwoner daarmee zo compleet mogelijk geholpen bij hun vragen rondom regelingen en financiën. 

Taskforce armoede
Samen met verschillende maatschappelijke organisaties blijven wij ons in de Taskforce armoede samen inzetten voor de doelgroep in de stad. In de Taskforce wordt kennis gedeeld over de verschillende initiatieven die in de stad georganiseerd worden. Ook werken we samen in het bereiken van de inwoners van Leiden. Een recent voorbeeld hiervan is de Leidse ‘Gezond met Geld’ week.

Studietoeslag
De kosten voor de studietoeslag nemen jaarlijks toe. Dit komt mede doordat de studietoeslag met terugwerkende kracht aangevraagd kan worden. Dit is wettelijk zo geregeld. Er is een aanvraag bij de kaderbrief gedaan om de extra kosten van de studietoeslag te dekken. Deze aanvraag is gehonoreerd, waardoor de extra kosten nu gedekt worden. Ook is er landelijk een motie aangenomen om de studietoeslag bij DUO onder te brengen. Het is nog niet bekend vanaf wanneer dit gaat gebeuren.

Bouwdepot
In januari 2025 zijn zeven jongeren in een kwetsbare situatie gestart met de pilot ‘het Bouwdepot’. Eén jaar lang ontvangen deze jongeren elke maand leef- en leergeld (€ 1.308). De jongeren worden begeleid door Next Chapter. Dit is een samenwerking tussen de Binnenvest en Cardea. Het eerste evaluatiemoment met de projectleider vanuit de gemeente, stichting het Bouwdepot en de begeleiders heeft in april 2025 plaatsgevonden. Deze evaluatie was positief. Januari 2026 wordt de hele pilot geëvalueerd en word de gemeenteraad op de hoogte gesteld van de uitkomsten.

Beleidsterrein Inkomensvoorzieningen

Participatiewet in Balans
De Participatiewet wordt de komende jaren herzien. Hierin wordt samengewerkt met de VNG. Op een aantal maatregelen werken we al volgens het wetsvoorstel, zoals met het giftenbeleid. Vooruitlopend op de wet voeren we de geharmoniseerde aanvullende jongerennorm in.

Alleenverdienersproblematiek
De alleenverdienersproblematiek houdt in dat gezinnen met één kostwinner financieel benadeeld worden door het belasting- en toeslagenstelsel. Afgelopen jaar is er gestart met de financiële compensatie via de bijzondere bijstand. In juni 2025 zijn beleidsregels vastgesteld voor de vaste tegemoetkoming. Deze gelden tot de alleenverdienersproblematiek landelijk is opgelost vanaf 2028.

Verstrekken tegemoetkoming kinderopvang op Sociaal Medische Indicatie
In mei 2025 is GGD onverwachts gestopt met de keuringen voor de tegemoetkoming kinderopvang op Sociaal Medische Indicatie (SMI). In de tweede helft van 2025 hebben we dit opgelost door tijdelijk een andere organisatie in te schakelen. Voor 2026 nemen we de SMI mee in een lopende aanbesteding voor medische advisering.

Beleidsterrein Schuldhulpverlening

Experiment vroegsignalering
Het experiment vroegsignalering is op 1 juni 2025 gestart. Dit experiment wordt in samenwerking met de Belastingdienst en de Dienst Toeslagen uitgevoerd. Het doel is om meer inwoners met beginnende betalingsachterstanden in beeld te krijgen die nog niet op een andere manier bekend zijn bij de gemeente. Het experiment duurt twee jaar. Na het eerste jaar vindt een evaluatie plaats.

Brede ondersteuning voor gedupeerden van de Toeslagenaffaire
Het college heeft in juli 2025 de beleidsregels ‘Brede ondersteuning gemeente Leiden’ vastgesteld. Deze beleidsregels zorgen voor duidelijke richtlijnen over hoe de gemeente ondersteuning kan bieden aan ouders en kinderen die recht hebben op brede ondersteuning. Ook zorgen de beleidsregels ervoor dat er minder verschillen zijn tussen de gemeenten in het geven van hulp. Bij alle gedupeerden wordt op dezelfde manier gekeken naar welke hulp iemand nodig heeft. Dat geldt voor het toekennen van geld voor benodigde spullen en voor immateriële voorzieningen, zoals begeleiding. Het blijft nog steeds mogelijk om maatwerk te bieden. Hierdoor houden we rekening met de persoonlijke situatie van de gedupeerde.

In het najaar wordt er een bijeenkomst voor lotgenoten georganiseerd. Hier kunnen mensen die zijn getroffen door de toeslagenaffaire elkaar vinden en met elkaar in gesprek gaan.

Wachttijd aanmelding schuldhulpverlening
De wachttijd voor een eerste gesprek schuldhulpverlening voldoet weer aan de wettelijke termijn van vier weken. Dit is voor de particulieren aanvragers sinds april 2025 opgelost en voor de ondernemers is de wachtlijst sinds juni 2025 weer op orde. Het aantal aanmeldingen schuldhulpverlening over het eerste half jaar 2025 is ongeveer gelijk aan het aantal aanmeldingen over het eerste half jaar 2024 en het eerste half jaar 2023.

Jongerenraad
De jongerenraad heeft het college geadviseerd hoe zij bij de uitvoering van het beleidsplan schuldhulpverlening, beleidsplan armoede en uitvoeringsplan armoede expliciet aandacht kunnen besteden aan het informeren van jongeren over financiën en schuldhulpverlening. Het college zal hierover rapporteren bij de evaluatie van het beleidsplan schuldhulpverlening Eerder, beter, sneller (herziene versie 2023) en beleidsplan armoede ’Samen sterker’.