Programmanummer | 3 | |
Commissie | Werk en Middelen | |
Portefeuille(s) | Economie, Kennis, Sport & Gezondheid Energie, Werk, Inkomen & Cultuur |
De missie van het programma Economie luidt: |
In 2025 is de Ontwikkelagenda Ruimte voor Werk volop in de uitvoering, na de profielen Bedrijventerreinen zijn er net voor de zomer de profielen voor de Leidse wijkwinkelcentra vastgesteld en is een onderzoek gestart naar een fonds voor betaalbare werkruimte. Naast dit onderzoek is er door de gemeente een garantstelling afgegeven voor de Stichting Werk en Onderneming waardoor er betaalbare werkruimte kan worden gerealiseerd op het Kanaalpark. De bedrijventerreinenstrategie legt de basis voor het huidige onderzoek naar een Ruimtelijke Ontwikkelingsmaatschappij bedrijventerreinen (ROM-B). Voor het vinden en behouden van ruimte voor werk op de bedrijventerreinen is schuifruimte nodig en een herontwikkeling van bedrijventerreinen, onder andere voor verduurzaming. Dit zijn herontwikkelingen die de markt niet oppakt. Namens Economie071, nu Key Region Leiden, is dit voorjaar een kwartiermaker aangesteld voor de ROM-B. Deze onderzoekt in welke vorm de ROM-B het beste opgezet kan worden en welk startkapitaal er nodig is.
In recent vastgesteld provinciaal bedrijventerreinenbeleid sluit de provincie de mogelijkheid uit om nieuwe locaties toe te voegen die nog niet beschreven zijn in de provinciale omgevingsverordening. Voor Leiden betekent dit dat de quick scan in de Ontwikkelagenda Ruimte voor Werk voor in- en uitbreidingslocaties wijzigt naar een onderzoek naar alleen inbreidingslocaties. Voorafgaand aan de quick scan naar inbreidingslocaties, onderzoeken we het economisch ecosysteem om te kijken welke bedrijvigheid Leiden nu heeft en welke nodig is voor de toekomst.
Op 6 juli 2025 is de Key Region Leiden gestart als opvolger van het samenwerkingsverband Economie071. Onder dit samenwerkingsverband bundelen zeven gemeenten, drie kennisinstellingen, drie ondernemersverenigingen en drie innovatieclusters hun krachten. Gezamenlijk hebben we één doel voor ogen: de regionale economie duurzaam versterken en brede welvaart bevorderen. Focuspunten: kenniseconomie als motor voor de brede welvaart, ruimte voor de verzorgende economie met een ROM-B en de verbinding met het Mkb. Dit is cruciaal voor een toekomstbestendig economisch ecosysteem.
De Versterking Kennis en Innovatie-as wordt onder de pijler Kenniseconomie als leidend programma gehangen. Hiervoor wordt een plan van aanpak opgesteld waarmee in Holland Rijnland verband middelen worden aangevraagd voor vier onderzoeken om het ecosysteem van onze regionale kenniseconomie te versterken; één voor de kennis-as algemeen en één per kenniscluster (LBSP, UMV, NL Space Campus).
De regionale kantorenstrategie Holland Rijnland is vastgesteld door het Algemeen Bestuur van Holland Rijnland op 2 juli 2025. De kantorenstrategie is vervolgens door het Dagelijks Bestuur Holland Rijnland per brief aangeboden aan Gedeputeerde Staten met het verzoek de Regionale Kantorenstrategie Holland Rijnland 2025-2030 te aanvaarden. De aanvaardingsbrief is nog niet ontvangen.
Bij de vaststelling van de Visie internationalisering in 2020 is met de gemeenteraad afgesproken om na vier jaar te evalueren. In juli 2025 is deze evaluatie afgerond en met de raad gedeeld. Uit de evaluatie is naar voren gekomen dat de afgelopen jaren mooie resultaten zijn bereikt om internationale inwoners (inmiddels ruim 18.000, oftewel 1 op de 7) goed te ondersteunen en deel te laten uitmaken van Leiden. We bouwen hierop door en werken aan diverse initiatieven die bijvoorbeeld gericht zijn op het versterken van sociale cohesie en aan ondersteuning op maat specifiek voor arbeidsmigranten.
De Stichting LBSP heeft in de afgelopen periode een nieuwe visie opgesteld. Kern is daarbij de slogan "Future of Health" en de stappen die nodig zijn om een schaalsprong te maken.
Eind Q4 2025 starten we met het traject voor de herziening van de visie.
In juli 2025 heeft de Rekenkamer Leiden en Leiderdorp het onderzoek Citymarketing Leiden gepubliceerd, uitgevoerd door bureau Decisio. De Rekenkamer concludeert dat Leiden&Partners zich de afgelopen jaren verder heeft geprofessionaliseerd en een zelfstandige uitvoeringsrol vervult binnen de citymarketing. Het college heeft op 17 juli een bestuurlijke reactie gegeven, waarin de bevindingen en aanbevelingen in hoofdlijnen worden omarmd. Daarbij is benadrukt dat periodieke reflectie op de samenwerking, de verantwoording van publieke middelen en de maatschappelijke waarde van citymarketing van belang is. De gemeenteraad gaat eind Q3/begin Q4 2025 over het rapport en de aanbevelingen in gesprek.
De afgelopen maanden hebben we flinke stappen gezet om circulariteit in Leiden te stimuleren. Vooral binnen gemeentelijke projecten werken we hier hard aan. We hebben onze werkprocessen en documenten aangepast. Zo is het monitoringsinstrument De Leidse Ladder vernieuwd. Het werkt nu beter als gesprekstool en kan al vroeg in een project worden ingezet. Daarnaast hebben we een lijst gemaakt met circulaire materialen voor team Vastgoed. Ook is er een beslisboom voor inkopen met de Milieu Kosten Indicator (MKI) ontwikkeld. Verder werken we aan een kader ‘hergebruik, tenzij’. Dit heeft al geleid tot het meenemen van MKI bij aanbestedingen, zoals bij de Haarlemmerstraat en de kademuren. Een mooi voorbeeld is het hergebruik van klinkers bij Sumatrastraat 195. Dit is mede mogelijk gemaakt door het Leidse platform Circufy.
In juli is het collegevoorstel “Circulair innoveren: pilot rekenen met restwaarde in het Stevenshofscholencomplex” vastgesteld. Dat betekent dat het mogelijk is om gebouwen niet helemaal af te schrijven, maar naar hun financiële restwaarde. Zo wordt circulair bouwen financieel aantrekkelijker. Ook ons circulaire sloopbeleid is geëvalueerd en wordt verbeterd. Circulaire sloop en hergebruik zien we bijvoorbeeld bij Stationsplein 107 en de brandweerkazerne aan de Gooimeerlaan. Bij de Gooimeerlaan worden tijdelijke circulaire woningen gebouwd. Ze zijn volledig biobased en makkelijk verplaatsbaar. Het transport gebeurde duurzaam over water. Verder werken we sinds dit jaar samen met regionale en provinciale partners om circulaire sloop in Leiden te stimuleren. We maken afspraken en werken samen met de markt. Zo willen we circulaire sloop normaal maken.
De netwerkbijeenkomst Leiden Meets Circulair was ook dit jaar weer een succes. Om ondernemers en inwoners te stimuleren en te faciliteren, is de inschrijving voor de subsidie Circulair Herwaarderen geopend. Deze loopt van 1 juni tot 25 september. We communiceren hier actief over om veel initiatiefnemers te bereiken en er wordt hard gewerkt aan een communicatiecampagne. De week van de circulaire economie afgelopen maart is gebruikt om de campagne op te zetten. Er zijn Leidse verhalen opgehaald in de stad en er is getoetst welk campagnemateriaal het beste werkt onder de inwoners van Leiden. Daarnaast zijn er twee ‘ontspuldagen’ georganiseerd. Inwoners konden spullen inleveren die ze niet meer gebruiken. Deze spullen gingen daarna naar de kringloopwinkel voor een nieuw leven.
Door landelijke regels (SUP-wet) wordt er voorlopig geen actieve inzet gedaan op het project ‘De Leidse Koffie to-go beker’. In 2026 bekijken we of we het weer oppakken als de wet verandert.
We focussen ons ook op circulariteit in het onderwijs. Zo werken we met twee scholen aan het opnemen van duurzaamheid in het lesprogramma. Verder deden in mei tijdens de Week Zonder Afval twaalf scholen mee aan het project We Are Nature. Studenten gingen op creatieve manieren met circulariteit aan de slag. Een ander mooi initiatief is de ontwikkeling van een app voor de circulaire wandeling. Studenten van Hogeschool Leiden en MBO Rijnland ontwikkelen deze app onder begeleiding van Technolab Leiden.
Tot slot organiseerden we verschillende sessies om te verkennen wat nodig is voor een volledig circulaire Leidse economie in 2050. Dit leidde tot de ontwikkeling van gesprekskaarten die hierbij helpen en als start dienen voor de Ruimtelijke Circulaire Economie Strategie (RCES).
Het participatieproces om tot een koers te komen voor de binnenstad is gestart. In april was de aftrap met de Avond van de Leidse Binnenstad met circa 100 belangstellenden. In mei, juni en juli zijn er 3 binnenstadsgesprekken geweest met de Adviesgroep (vertegenwoordiging van 19 verschillende belangengroepen in de binnenstad). Daarnaast zijn in mei straatenquêtes afgenomen in de binnenstad en in de wijken. Ook is er in die periode via het DoeMee platform een campagne gestart en een online enquête uitgezet.
Om het winkelgebied te versterken zijn de afgelopen periode diverse stappen gezet. In het kader van de Stegenaanpak is er bloemenversiering opgehangen en zijn er, in overleg met de ondernemers, 30 bloembakken geplaatst. Het toilet in de Waagstalling is openbaar en geschikt voor mindervaliden gemaakt. De omgevingsvergunning voor het structureel leegstaande pand aan de Catharinasteeg is verleend. En met het afronden van de onderzoeken van de universiteit Leiden en Naturalis voor de Erfgoed Deal is ook de onderzoeksfase van de Erfgoed Deal afgerond.
Tijdens de maart-ronde zijn 9 initiatieven gesubsidieerd, waaronder enkele verlichtingsinitiatieven, Pasar Leiden, Dutch Science Week en een audiotour 450 jaar Ontdekkingen in Leiden.
De gemeente heeft samen met de kennispartners (Universiteit, Hogeschool en mboRijnland) besloten om vanaf 2026 nog minstens vier jaar verder te gaan met het programma Leren met de Stad. Dit vooruitlopend op het aflopen van de laatste subsidieperiode van de City Deal Kennis Maken per eind april 2026. Daarmee is het programma ook na die periode geborgd en kunnen we als stad blijvend profiteren van de inzet van studenten, docenten en onderzoekers in de stad op diverse maatschappelijke vraagstukken.
Leiden is in 2025 Nationale Onderwijsstad. Onder het motto 'Samen er dwars doorheen' heeft de stad diverse initiatieven en evenementen georganiseerd om onderwijs en samenwerking te bevorderen. Bijvoorbeeld de MAVO-top. Een overzicht van deze activiteiten en aankomende is te vinden op website: Nieuws - Leiden Nationale Onderwijsstad.
De gemeente en alle onderwijspartners verbonden aan het Leiden Education Fieldlab (LEF) hebben besloten om van 2026 tot en met 2030 door te gaan met samenwerken in het LEF. Daarmee ontwikkelt het initiatief zich door naar de derde fase en zal de komende periode de inhoudelijke koers verder met elkaar vastgesteld worden.
Studentenwelzijn blijft hoog op de agenda’s staan van zowel de gemeente als de andere kennisstadpartners. In het eerste half jaar zijn goede samenkomsten geweest rond de route naar welzijn en zorg, het versterken van emotionele intelligentie en het tegengaan van financiële stress. In Leiden staat de structuur en wordt dat ook landelijk als voorbeeld gezien. Zo is naar het Leidse voorbeeld de Veerkrachtcoalitie gelanceerd op Paleis Noordeinde in bijzijn van hare majesteit koningin Maxima. Vanuit Leiden grijpen we dit aan om onze samenwerking te versterken en te kijken naar de werking van goede interventies om het welzijn van studenten te verhogen. Want ondanks de goede samenwerking vraagt het intensivering om het tij echt te keren.
Naar aanleiding van de vooronderzoeken over het koloniaal en slavernijverleden van de gemeente en Universiteit Leiden is besloten om een denktank in te richten die zich gaat buigen over hoe we de kennis van en bewustwording over (de doorwerking van) het koloniaal en slavernijverleden verder kunnen verspreiden in de stad. Deze denktank zal worden verankerd binnen de samenwerking Leiden Kennisstad onder de pijler Cultureel Erfgoed. Tijdens het avondsymposium van Leiden Kennisstad op 4 juni is met verschillende partijen (gemeente, kennisinstellingen, musea en bredere maatschappelijke en culturele partners) hierover al een eerste verkennend gesprek geweest. In het najaar van 2025 zal dit verder invulling krijgen.