2025 is het derde jaar waarin wordt gewerkt conform de prioriteitstelling in het Integraal Veiligheidsplan 2023-2026. Voor een aantal prioriteiten is in deze voortgangsrapportage ontwikkelingen te delen.
De politiecijfers over het aantal overlastmeldingen van personen met onbegrepen gedrag zijn nog altijd zorgelijk hoog. Sinds 2024 zien we een stabilisering van het aantal meldingen. De politie geeft echter aan dat de complexiteit van de casuïstiek toeneemt. De druk op zowel de politie als de zorgketen blijft dus onverminderd hoog. Met behulp van de ZonMW-subsidie ‘Grip op onbegrip- domeinoverstijgend samenwerken’ wordt gewerkt aan het zo snel mogelijk passende zorg en ondersteuning bieden aan mensen met onbegrepen gedrag met (zeer) complexe problematiek. De activiteiten in het kader van deze subsidie lopen tot en met december 2027. Met behulp van deze subsidie wordt gewerkt aan het zo snel mogelijk passende zorg en ondersteuning bieden aan mensen met onbegrepen gedrag met (zeer) complexe problematiek. Het betrekken van ervaringsdeskundigen is hierin een belangrijk element. Een van de projecten richt zich op het verkennen van een te realiseren 24/7 beschikbare regionale voorziening die hulp kan bieden aan personen met onbegrepen gedrag, die een ander type voorziening nodig hebben dan de Psychiatrische Eerste Hulp (PEH) of de Spoedeisende Eerste Hulp (SEH). Ook is er expliciet aandacht voor een regionale werkwijze in overdracht voor personen die vanuit het zorgdomein (bijvoorbeeld GGZ crisisdienst) naar het sociaal domein komen (gemeente).
In lijn met de landelijke trend wordt ook Leiden geconfronteerd met de verharding van het criminele milieu. In onze gemeente krijgen we te maken met explosieven die bij woningen geplaatst worden en zijn woningen beschoten. Een aantal van deze panden is naar aanleiding van deze incidenten tijdelijk gesloten. Tijdelijke sluitingen waren, ook in het eerste kwartaal van 2025, aan de orde voor panden waarin een handelshoeveelheid drugs werd aangetroffen of waar een illegale seksinrichting werd geconstateerd. Het inzetten van bestuurlijke instrumenten heeft ook de eerste maanden van 2025 veel (juridische) inzet van de gemeente gevraagd, en zal de aankomende periode onze aandacht blijven vragen.
In de eerste periode van 2025 is met de inzet van de Wet Bibob verder gewerkt aan het leveren van een bijdrage aan een veilig, leefbaar en eerlijk Leiden. De lijn zoals ingezet in de jaren hiervoor zet zich ook in 2025 voort: onderzoeken zijn complex en vragen om een forse inzet vanuit het team aanpak ondermijning. Maatwerkoplossingen zijn nog altijd leidend. Ook wordt vanuit het team aanpak ondermijning bewustwording bij andere teams gecreëerd op de vraag ‘met wie doen we zaken’. Gelet op de druk op de capaciteit vanuit onderzoeken worden beleidswijzigingen in de tweede helft van 2025 opgepakt. Het doen van Bibob-onderzoeken past in de brede ontwikkelingen op het gebied van weerbaarheid en integriteit zoals die binnen de gehele organisatie gaande zijn.
Landelijk groeit de aandacht voor het weerbaar en zelfredzaam maken van de samenleving, bijvoorbeeld bij crisissituaties, bijvoorbeeld stroomuitval of een natuurramp. Dit vraagt ook van de gemeente inzet, onder andere op het gebied van communicatie. De gemeente Leiden zoekt hierbij de samenwerking met de Veiligheidsregio Hollands Midden en het Rode Kruis. Leiden is samen met deze ketenpartners gestart met het opzetten van een communicatiecampagne gericht op de weerbaarheid en zelfredzaamheid van de inwoners.
Stadscriminoloog Marianne Franken heeft begin 2025 enkele resultaten gepresenteerd over het veiligheidsgevoel van inwoners van onze stad. Haar promotieonderzoek duurt nog 1,5 jaar. Via de website worden alle artikelen en resultaten gepresenteerd. Leidenaren zijn enthousiast over het onderzoek en mede daardoor lukt het nog altijd om voldoende respondenten te vinden.
Sinds 2023 wordt met de aanpak ‘Wensen en Grenzen' in Leiden ingezet op het tegengaan van seksueel grensoverschrijdend gedrag en seksueel geweld in Leiden. Binnen deze aanpak valt ook seksueel grensoverschrijdend gedrag in de openbare ruimte, in het bijzonder tijdens het uitgaan en op straat (straatintimidatie). In februari is voor het eerst een ‘susteam’ ingezet tijdens ‘Sine Regno’. Een susteam bestaat uit een vorm van particuliere beveiligers of stewards, die uitgaanspubliek ‘sussen’, corrigeren en wijzen op (gedrags)regels. Het susteam heeft zelf geen bijzondere bevoegdheden maar hebben nauw contact met politie en handhaving. De ervaring met het susteam was positief. Komende periode wordt bekeken hoe en of een susteam vaker kan worden ingezet in Leiden.
We merken dat de jeugd voor onrust in de verschillende wijken blijft zorgen, met name in Noord, Slaaghwijk, Zuid-West, de Mors en de Stevenshof. Met de middelen vanuit Preventie met Gezag is in het eerste kwartaal van 2025 Specialistisch Jongerenwerk gestart in de wijken Stevenshof en Zuidwest. De eerste jongeren zijn in begeleiding. Ook zijn in januari 2 PIT coaches gestart om ook oudere jongeren (12-18 jaar) en hun ouders te begeleiden. De aanpak op deze doelgroep wordt samen met Universiteit Leiden ontwikkeld. Dit proces is in volle gang. Om Regie op Jeugd sterker te positioneren en een betere informatiepositie te krijgen is de afgelopen periode een begin gemaakt om de uitvoering en beleid stevig aan elkaar te verbinden. Hier gaan we ook het komend jaar verder aan werken en zal de samenwerking tussen het veiligheids- en sociaal domein versterken.
Cybercrime houdt zich niet aan gemeentegrenzen, ook de inwoners van Leiden lopen risico om slachtoffer te worden van onder andere online oplichting, fraude, hacken en online bedreigingen en intimidatie. Dit jaar werken we aan een aanpak om digitale veiligheid onder de aandacht te blijven houden. Denk hierbij aan het maken van communicatiecontent voor de Cybercrime Challenge en het aansluiten bij regionale/landelijke initiatieven, zoals ook dit jaar weer re_bootcmp. De re_bootcamp is voor jongeren met skills op het gebied van IT. Tijdens het event worden de jongeren uitgedaagd met digitale challenges en zijn er interessante sprekers vanuit de cybersecurity industrie, de politie en de gaming industrie. Er is daarnaast speciaal aandacht voor ouderen als doelgroep. Dit gebeurt onder andere door het organiseren van bijeenkomsten over babbeltrucs en online veiligheid.
De Visie op Handhaving Openbare Ruimte 2025-2028 is in het eerste kwartaal van 2025 vastgesteld. Daarmee is de prioritering van de werkzaamheden voor de komende vier jaar bepaald. De komende vier jaar krijgen afvaloverlast, fietsparkeren, overlast personen en verkeershandhaving een hoge prioriteit. Voor deze taken wordt dagelijks tijd gereserveerd en er wordt proactief op geacteerd.